www.zulukuki.com

BLOG, KTÓRY OBECNIE PRZEGLĄDASZ JEST NIEAKTYWNY OD DŁUŻSZEGO CZASU. JA NADAL PISZĘ I MAM SIĘ DOBRZE. ZAPRASZAM NA MOJĄ STRONĘ: WWW.ZULUKUKI.COM

wtorek, 10 lipca 2012

Hip Hop x Psychologia: "Przywódcy z podwórka. Wpływ muzyki rap oraz artystów hiphopowych na młodzież"

darmowy hosting obrazków


„Przywódcy z podwórka. Wpływ muzyki rap oraz artystów hiphopowych na młodzież”


Łukasz Pączkowski
(Kuki)




Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej,
Wydział Zamiejscowy w Sopocie
(I rok Psychologii, studia zaoczne)











     Niemalże od urodzenia, każdy z nas ulega różnego rodzaju wpływom społecznym. Zaczynając od naśladowania zachowań rodziców i innych osób w naszym otoczeniu, przez tworzenie własnego światopoglądu i jego zmian spowodowanych potrzebą akceptacji ze strony rówieśników, po przekroczeniu progów placówki edukacyjnej. Aż po dorosłość, w której ponadto w większym lub w mniejszym stopniu posługujemy się rozbudowaną strukturą autorytetów – ludzi, których wpływ na społeczeństwo jest skutkiem ich wysokiej pozycji w hierarchii społecznej, lub ich działania, zachowania czy opinie budzą respekt w oczach jednostki do tego stopnia, że jest ona gotowa do znacznych poświęceń na rzecz danego autorytetu. Pomiędzy pierwszymi chwilami w szkolnych ławkach, a życiem, w którym poświęcamy więcej uwagi by stworzyć własną rodzinę, w której przyjmujemy rolę męża lub żony oraz możliwe, że także i rodzica, przechodzimy przez tzw. „okres buntu” czyli przynależenie do grupy pewnego zakresu wiekowego, którego członków nazywa się młodzieżą. Oddziaływanie rówieśników wytwarza potrzebę przynależenia do konkretnych grup społecznych. Wśród nich można wyróżnić grupy wspólnych zainteresowań jak gatunek muzyczny, dyscypliny sportowe, różnego rodzaju aktywności artystyczne jak np. taniec, malarstwo, itp. Jedną z grup młodzieżowych jest grupa identyfikująca się wspólnie pod nazwą „kultury Hip Hop”. Tak jak i inne grupy posiada ona swoich „idoli”, osoby które w danej dziedzinie są kimś obdarzonym szacunkiem, oraz kimś godnym naśladowania z kim młodzi ludzie poprzez swoje zachowanie, ubiór oraz aktywność chcą się utożsamiać. Co sprawia, że ludzie młodzi utożsamiają się z artystami „z podwórka”? W jakim stopniu twórczość młodzieżowych autorytetów może oddziaływać na zachowanie odbiorców? I ostatecznie. Czy artysta może stać się kimś w rodzaju wodza dla swoich fanów?
Muzyka towarzyszy ludzkości praktycznie od zawsze. W różnych zakątkach tego świata, różnych kulturach i sytuacjach posiada ona swoją specyfikę i spełnia konkretne funkcje. W świecie młodzieży są to m.in. takie funkcje jak: poznawcza, koncentrująca, relaksacyjo-terapeutyczna, hedonistyczna, integracyjna, metafizyczno-transcedentalna, egzystencjalna, emocjonalno-ekspresyjna, stymulująco-mobilizująca, estetyczno-konteplacyjna, potrzeba grania i muzykowania, komunikacyjna, praca-zawód, prestiżu społecznego (B. Kamińska, 2002)  Każdy młody człowiek korzysta z powyższych funkcji na podstawie własnych potrzeb sytuacyjnych oraz upodobań muzycznych co w psychologii muzyki występuje pod określeniem „smaku muzycznego”.  Smak muzyczny są to „stabilne, długoterminowe preferencje dla określonych typów muzyki, kompozytorów lub wykonawców”  (Hargveaves, North, 1997). A jaką muzykę można by określić jako muzykę cieszącą się największą popularnością wśród młodych ludzi? Odpowiedź na to pytanie w postaci konkretnego gatunku jest praktycznie niemożliwa. Dzieje się tak gdyż nieustannie powstają nowe gatunki muzyczne oraz z powodu intensywnego rozwoju technologii, która pozwala, każdemu kto posiada dostęp do Internetu, obcować z różnego rodzaju muzyką, nie ponosząc za to żadnych kosztów. Gatunki muzyczne, które spotykają się z największą liczbą odbiorców określane są jako „muzyka popularna”. Zaliczają się do nich m.in.: rock, hard rock, blues, rhytm & blues (R&B - przyp. aut), country, soul, pop, techno, New age, punk, rap i jazz (Kowalczyk, 1995) Każdy z tych gatunków muzycznych oraz inne, nie wymienione powyżej powiązane są z całym szeregiem innych aspektów jak np. ideologia, ubiór, sposób mówienia czy też poglądy polityczne. To natomiast pozwala młodym ludziom odnaleźć w społeczeństwie „bratnie dusze”, czyli osoby, które na podstawie smaku muzycznego, utożsamiają się z tymi samymi wartościami. Tego typu grupy nazywane są subkulturami.
Jedną z takich subkultur jest kultura Hip Hop, która swoją egzystencję skupia wokół muzyki rap. W tym miejscu chciałbym wytłumaczyć sprzeczność jaka pojawia się w zdaniu poprzednim. Zatem kultura czy subkultura? Z socjologicznego punktu widzenia Hip Hop jako zjawisko społeczne jest subkulturą. Powszechnie Hip Hop nazywa się kulturą z dwóch powodów. Pierwszym z nich jest fakt iż aktywiści oraz artyści hiphopowi w dużym stopniu kładą nacisk na przedstawienie Hip Hopu jako zjawiska, które po za własnym rodzajem muzyki, tworzony jest także przez inne artystyczne formy przekazu jak taniec czy malarstwo. Drugim faktem i powodem, dla którego wyraz „Hip Hop” poprzedzany jest wyrazem „kultura” jest dokument „Hiphopowej Deklaracji Pokoju”, który stanowi symboliczne zatwierdzenie Hip Hopu jako międzynarodowej kultury dobrobytu i pokoju. Dokument ten został podpisany 16 maja 2001 roku w siedzibie ONZ w Nowym Jorku. Udział w tym wydarzeniu brały takie organizacje jak UNESCO, Temple of Hip Hop, Ribbons International oraz 300 innych osób, wśród których znajdowali się artyści oraz aktywiści hiphopowi jak i delegaci ONZ. Co zatem jest specyfiką kultury Hip Hop? Według encyklopedii PWN, Hip Hop to:  „styl w muzyce rozrywkowej, oparty na elementach rapu, muzyki disco, soulu i funku;  wiąże się z subkulturą powstałą w latach 70. XX w. w Stanach Zjednoczonych w środowiskach młodych, czarnych mieszkańców wielkich miast.” Encyklopedyczny opis tejże frazy tworzy zaledwie zarys tego jakże rozbudowanego zjawiska. Oficjalną datą narodzin kultury Hip Hop, zaproponowaną przez organizację Universal Zulu Nation jest 12 listopad 1974 roku. Jako tworzący się nowy rodzaj subkultury oraz nurt muzyczny, Hip Hop utożsamiany jest  najogólniej z ulicą, podwórkiem i blokami. W Nowym Jorku na przełomie lat 60tych i 70tych wprowadzono nowy program planowania miasta, powodując masowe przemieszczenia się różnych narodowości oraz zajmowanie przez nie konkretnych dzielnic. Dzielnica Bronx, która jest uznawana za miejsce powstania kultury Hip Hop była głównie zamieszkiwana przez robotniczą klasę imigrantów, pochodzenia Afro-amerykańskiego oraz Portorykańskiego. Hip Hop jako rodzaj sztuki i subkultury jest efektem potrzeb kulturowych, które towarzyszyły młodym ludziom w miejscu potocznie mówiąc „biednym” o czym świadczy jeden z największych odsetków bezrobocia w Stanach Zjednoczonych (Chang, 2005). Artyści, którzy dziś mają mnóstwo fanów na całym świecie, jak np. LL COOL J, Public Enemy czy Ice Cube, pochodzą właśnie z miejsc, w których to środowisko rówieśnicze w bardzo wczesnym wieku stało się głównym elementem modelującym charakter człowieka. Według ideologii Lawance’a Parker’a, rapera, aktywisty oraz założyciela organizacji Temple of Hip Hop, elementami składowymi kultury Hip Hop są: rap, DJing, breakdance/street dance (taniec uliczny przyp.aut.), graffiti, wiedza, ubiór, beatbox, slang (sposób mówienia – przyp.aut.), przedsiębiorczość. (KRS ONE, 2009)  Z pośród wszystkich elementów największy sukces komercyjny oraz popularność zyskała muzyka Hiphopowa, czyli rap. Charakteryzuje się on odstąpieniem od śpiewu, na rzecz melorecytacji. Najpowszechniejsza budowa utworów to średnio trzy zwrotki liczące po szesnaście wersów tekstowych każda. Paleta tematów w utworach hiphopowych jest bardzo zróżnicowana. Od utworów miłosnych, przez subiektywne opisy sytuacji społecznej w najbliższym środowisku artysty oraz tych globalnych, aż po rap polityczny. Bezpośredniość treści utworów oraz poruszanie tematów, które są bliskie przeciętnemu młodemu człowiekowi, pozwalają na utożsamianie się z ich treścią bardziej niż wyidealizowane mainstream’owe utwory popowe, których główna tematyka opiera się na ekskluzywnych imprezach towarzyskich oraz seksie.
Nasuwa się pytanie czy to właśnie tematyka utworów jest głównym powodem, dla którego młodzi ludzie utożsamiają się z takim, a nie innym gatunkiem muzycznym? W książce The Social Psychology of Music spotykamy się ze stwierdzeniem iż „preferencje muzyczne nie są kwestią wyboru lecz są normatywne”. Potwierdzeniem dla tejże tezy jest eksperyment, który wykonali Chapman oraz Williams na dwóch typach fanów: Jedni z nich określali siebie jako fanów „progresywnego popu” oraz drudzy, którzy charakteryzowali się antypatią do muzyki poważnej. Oba typy fanów przypisano do trzech grup. W pierwszej z nich nazwanej „warunkiem wysokiego statusu” informowano, że utwór którego słuchają został stworzony przez artystę reprezentującego nurt progresywnego popu. W grupie drugiej, zwanej „warunkiem niskiego statusu” utwór był przedstawiany jako dzieło muzyki klasycznej. W trzeciej grupie natomiast w trakcie słuchanego utworu nie podawano żadnego opisu.  Wyniki badań ujawniły zróżnicowane oceny utworu, w zależności od deklarowanych preferencji oraz opisu utworu podczas słuchania (Hargveaves, North, 1997).
     Wyjaśnienie wpływu konformistycznego na preferencje muzyczne może być uzasadnieniem nieustannie rosnącej popularności muzyki rap, mimo wielce ograniczonego rozpowszechniania tego gatunku muzycznego przez ogólnokrajowe rozgłośnie radiowe oraz telewizję (nie wliczając rozgłośni skoncentrowanych tylko i wyłącznie na muzyce rap). Dowodem na to może być m.in. wykaz bestsellerów w Polsce (lista OLiS), przedstawiony przez Związek Producentów Audio-Video na miesiąc czerwiec 2012 roku, na której to znajduje się 8 pozycji reprezentujących muzykę rap. Dla przykładu na pierwszym miejscu tej samej listy w miesiącu kwiecień 2012 roku, widniała płyta grupy Tabako – „Ostatnia szansa tego rapu”. 
Dowodu wpływu normatywnego na popularność muzyki rap wśród młodzieży powinniśmy poszukiwać w miejscach, z którymi jak już wcześniej wspomniałem, Hip Hop jest utożsamiany – czyli ulica, podwórko i bloki. Większość zarówno słuchaczy jak i twórców muzyki rap to osoby zamieszkujące blokowiska. Nie chcę w tym miejscu bazować na stereotypie „chłopaków z bloku”, po prostu większość ludzi w dużych aglomeracjach miejskich zamieszkuje osiedla domów wielorodzinnych. Z racji, że Hip Hop jest kulturą, z którą ludzie utożsamiający się, zamieszkują blokowiska, na zasadzie konformizmu normatywnego można założyć iż młodzież, której wiek charakteryzuje się znaczącym wpływem rówieśniczym na kształtowanie charakteru jak i zachowania, wybiera muzykę rap jako sposób na akceptację najbliższego środowiska. Tego typu rozumowanie jednakże jest tylko i wyłącznie czysto hipotetycznym założeniem. Może być błędne lub może być jednym, ale nie koniecznie jedynym powodem ciągłego wzrostu popularności muzyki rap wśród młodzieży. Innym powodem utożsamiania się młodych ludzi z kulturą Hip Hop oraz artystami mogą być właśnie treści zawarte w utworach rapowych. Cechą charakterystyczną twórczości „kultury podwórek” jest często podkreślana informacja o przynależności do miejsca zamieszkania, które dla człowieka nie reprezentującego wysokiego statusu ludzi zamożnych, jest miejscem bliskim i znanym z własnych, codziennych doświadczeń. Podobieństwo jest jednym z wyznaczników atrakcyjności interpersonalnej zarówno jeśli chodzi o podobieństwo fizyczne jak i o poglądy (Wojciszke, 2011). Innym wyznacznikiem podobieństwa oraz prawdopodobnego wpływu na utożsamianie się ludzi młodych z artystami rapowymi jest właśnie wiek. Większość artystów hiphopowych rozpoczyna swoją przygodę z tworzeniem muzyki w wieku nastoletnim lub po przekroczeniu wieku dwudziestu lat (z każdym następnym rokiem życia, prawdopodobieństwo rozpoczęcia przygody z muzyką rap jest coraz mniejsze). Z racji, że sam jestem osobą młodą jak i utożsamiającą się z kulturą Hip Hop, jestem w stanie przedstawić różnice pomiędzy artystą, który przykładowo tworzy muzykę w wieku 30 lat, mając na swoim koncie kilkuletnie koncertowanie na terenie całego kraju oraz regularne wydawanie płyt, a osoba w wieku 30 lat, która udostępnia szerszej publiczności pierwsze utwory, które powstały w tym właśnie wieku artysty. Uznanie artysty za „doświadczonego życiowo” oraz mądrego jest związane ze stażem liczonym w latach tworzenia, nie wiekiem artysty samym w sobie. Ludzie młodzi odnajdują autorytet w artystach, których twórczość paradoksalnie odnosi się lekceważąco dla autorytetów. To jest jednym z najbardziej charakterystycznych wyróżników muzyki młodzieżowej (Hargveaves, North, 1997).  Według psychologii społecznej dwoma znamionami autorytetu, którym prawdopodobnie ulegamy w życiu codziennym są tytuły oraz odpowiednie ubranie (Wojciszke, 2011). Zaczynając od drugiego znamiona jakim jest ubranie, w kulturze hiphopowej jest ono bardzo rozbudowane i odmienne od ubioru takich codziennych autorytetów jak żołnierze, lekarze, itp. Cechuje się ono dużą dowolnością i swobodą wyboru. Spodnie typu „baggy”, buty typu „sneakers” czyli różnego rodzaju trampki, czapki z daszkiem - są znakami rozpoznawczymi, powszechnie kojarzonymi z Hip Hopem. Podobny ubiór u artystów jak i u odbiorców, pozwala tym drugim traktować swoich „idoli” jako część własnej grupy społecznej na bazie podobieństwa, co wzmaga lubienie. Następnym znamieniem autorytetu są tytuły. Tytułami w kulturze Hip Hop prawdopodobnie jest ilość utworów, z którymi młody odbiorca się utożsamia, ilość jak i jakość wydanych płyt oraz popularność. Ten ostatni „tytuł” odnosi się do popularności wewnątrz kręgów danej subkultury, nie zaś popularność na „szerszą skalę”. Powodem jest stwierdzenie, że każda subkultura, skupiająca się wokół określonego gatunku muzycznego wytycza pewne granice elitarne, co daje jej członkom różne korzyści. Jedną z nich jest definiowanie siebie jako przedstawicieli elity kulturowej – co wiąże się, z nabywaniem emocjonalnych gratyfikacji z racji samego przynależenia. Drugim rodzajem gratyfikacji jest uważanie siebie jako kogoś lepszego, definiując swoją grupę jako odrębną i różną od innych grup rówieśniczych (Hargveaves, North, 1997). Stąd i wspomniana popularność jest istotna, gdy jest to popularność wewnątrz grupy utożsamiającej się z kulturą Hip Hop.
Wyniki badań Miligrama (1963) pokazały jak daleko człowiek jest w stanie być posłuszny autorytetom. A jak jest w świecie muzyki rozrywkowej? Czy artyści hiphopowi posiadają tak duży wpływ na odbiorców by oddziaływać na ich zachowania, które niekoniecznie odnoszą się do spraw muzyki?
29 października 1991 roku Ice Cube (O’Shea Jackson) wydał na rynek fonograficzny nową płytę „Death Certificate”. Album sprzedawał się błyskawicznie - milion kopii w przeciągu dwóch dni.   Wśród dwudziestu utworów na piętnastym miejscu znajduje się utwór zatytułowany „Black Korea”. Tytuł jak i sam utwór jest odzewem artysty na napiętą sytuację pomiędzy czarnoskórymi mieszkańcami gett Los Angeles, a koreańskimi właścicielami sklepów w tychże gettach. Odzew skierowany jest głównie w stronę właścicieli sklepów jako atak słowny za ich poniżające zachowanie w stosunku do czarnoskórych klientów. Oddziaływanie tego utworu zostało odczute przez nację, do której został skierowany utwór co w konsekwencji zwiększyło liczbę konfliktów i napadów na właścicieli sklepów (Chang, 2005). W lutym 1992 roku Ice Cube podczas spotkania z organizacją KARGO, oficjalnie przeprosił, tłumacząc, że jego utwór nie jest skierowany do wszystkich Azjatów posiadających sklepy w „czarnych” dzielnicach. Odnosił się do właścicieli, których tego typu zachowanie odczuł osobiście. Na końcu swoich przeprosił dodał iż obie społeczności powinny pomagać sobie nawzajem by w ten sposób „zbudować most pomiędzy tymi społecznościami” oraz ofiarował wsparcie finansowe dla szpitala King-Drew. Działania artysty odnalazły odzew w postaci rozpoczęcia rozmów afro-amerykańskich, latynoskich oraz azjatyckich organizacji narodowościowych nad wspólnym programem zmiany sytuacji w gettach. 4 maja tego samego roku zdjęcie Ice Cube’a widniało na okładce magazynu Korea Times, z umieszczonym tytułem „ICE CUBE THE PEACEMEAKER” (Ice Cube Człowiek Pokoju – tłum.aut.) (Chang, 2005).
Innym przykładem wpływu artysty na społeczeństwo utożsamiające się z jego twórczością jest sytuacja, która miała miejsce 12tego września 2009 roku w Zielonej Górze. Podczas koncertu jednego z najbardziej rozpoznawalnych raperów w Polsce – Ryszarda „Peja” Andrzejewskiego, jeden z uczestników, wyciągnął rękę w górę i skierował w stronę artysty obraźliwy gest. Peja sprowokowany przez 15-letniego „fana” przerwał koncert, stosując agresję słowną w postaci obraźliwych określeń, a następnie zwrócił się do publiczności słowami: „Wiecie co z nim zrobić”. Po tych słowach grupa rozjuszonych fanów zaatakowała młodzieńca powodując znaczny uszczerbek na jego zdrowiu. Opisana wyżej sytuacja jest dowodem na to iż artysta, może pełnić rolę autorytetu na tyle silnego by jego fani wykazywali się ślepym posłuszeństwem.
Wraz z nowym planowaniem miasta Nowy Jork w latach 60tych na ulicach nieustannie zwiększała się liczba młodych osób, które przystępowały do gangów ulicznych. Z początkiem lat 70tych ilość młodocianych gangsterów przekroczyła 11 tysięcy, z czego 70 % stanowili młodzieńcy pochodzenia portorykańskiego oraz afro-amerykańskiego. Największą liczebnością cieszył się gang Black Spades, nad którym po roku 1971 dowodzenie przejął Kevin Donavan (Chang, 2005). Ze względu na to, że po za uczestniczeniem w aktywności przestępczej, nowy przywódca był także DJ’em, postanowił zmienić cele oraz priorytety gangu. Wykorzystując swój autorytet w świecie przestępczym, zmienił strukturę gangu, nadając jej miano organizacji, której głównym hasłem było (i nadal jest) „Pozytywne zamiast negatywnego”. Wraz z członkami nowej organizacji odwiedzał imprezy muzyczne, grając na nich jako DJ. Dzięki temu w szybkim czasie stał się mentorem młodych ludzi, zrzeszając wszystkich „ulicznych artystów” pod skrzydłami nowej fali kulturowej zwanej Hip Hop. Po rozpowszechnieniu nowej formy ekspresji w Nowym Jorku, zorganizował trasę koncertową na zachodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych, a następnie wraz z członkami swojej organizacji udał się w pierwszą trasę po Europie i Azji oddziałując na tamtejszą młodzież (Chang, 2005). Dziś jest znany pod pseudonimem Afrika Bambaataa jest założycielem pierwszej organizacji hiphopowej, zwanej Universal Zulu Nation.
Subkultury w życiu młodzieży odgrywają ogromną rolę. Muzyka wokół, której tworzy się cały system wartości pozwala młodemu człowiekowi odnaleźć swoją tożsamość, a zarazem ma wpływ na wybór przyszłych przyjaciół i odrzucanie innych (Hargveaves, North, 1997). Hip Hop to bez wątpienia pewien sposób życia, w którym jego bohaterowie posiadają nieprawdopodobną moc oddziaływania. Czasem jest to oddziaływanie negatywne wzbudzające agresję. Innym razem jest to oddziaływanie pozytywne, które modeluje na nowo system wartości młodego człowieka dając mu możliwość wyrażenia siebie, motywując do życia według zasady „pozytywne zamiast negatywnego”.
Członek organizacji Uniwersal Zulu Nation numer 70207.




LITERATURA CYTOWANA:
Chang J. (2005) Can’t Stop Won’t Stop. A History of Hip Hop Generation. Nowy Jork: Wydawnictwo Picador
Hargveaves D., North C. (1997) The Social Psychology of Music. Oxford University Press
Kamińska B. (2002) Upodobania muzyczne – problemy i wyniki badań. W: A Białkowski, B Smoleńska-Zielińska (red.), Bliżej muzyki, bliżej człowieka. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Kowalczyk Z. (1995) Kronika Muzyki Popularnej XX wieku. Wrocław: Wydawnictwo Astrum
Wojcieszke B. (2011) Psychologia Społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar


PONADTO WYKORZYSTANE:
http://www.zpav.pl/rankingi/listy/olis/olism.php
http://muzyka.wp.pl/title,Peja-sprowokowal-do-pobicia-uczestnika-koncertu,wid,381394,wiadomosc.html?ticaid=1eb38&_ticrsn=3


__________________________________________________________
Kolejny krok w moim życiu łączący to co kocham z tym co kocham.
Hip Hop x Psychologia.
Praca oceniana maksymalnie.

Kuki.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz